door | 7 november 2023 | NVM Nieuws
Als er iets in beweging is, dan is het de woningmarkt wel. In 2022 was het woningaanbod ongekend klein en de hypotheekrente historisch laag. In 2023 zijn er weer nieuwe ontwikkelingen. Een fors gestegen hypotheekrente; duurzame woningen met een goed energielabel die hoger worden gewaardeerd; prijzen die in de lift zitten; meer overbiedingen op woningen. Hoe vind jij met succes een huis?
Er bestaan veel vragen en afwegingen bij het betreden van de woningmarkt. De Nederlandse Vereniging van Makelaars (NVM) legt uit wat je kunt doen om je kans op succes te vergroten.
Woningmarkt is uitdagend
De afgelopen twee jaar was de woningmarkt extreem verhit. Dat sloeg om in het derde kwartaal van 2022 toen de prijzen daalden. Inmiddels herstelt de markt weer. Prijzen trekken aan en kopers gaan weer overbieden op de vraagprijs. Juist in deze veranderde markt doet professionele ondersteuning ertoe.Makelaar en NVM-bestuurder Lana Gerssen: “Voor de woningkoper wordt de markt weer uitdagender. Het aanbod neemt af, er wordt weinig gebouwd en de vraag naar woningen neemt alleen maar toe. In het derde kwartaal dit jaar kon een koper gemiddeld uit 2,6 woningen kiezen. Dat is krap en dit wakkert de concurrentie tussen kopers weer aan. Zo horen we van onze leden dat kopers weer gaan overbieden op de vraagprijs. Het evenwicht in de markt is daarmee nog ver te zoeken. Daarom is het meer dan ooit belangrijk dat een koper zich goed oriënteert en laat begeleiden bij het kopen van een woning.”
Verantwoord bod
Uiteindelijk bepaalt vraag en aanbod de prijs van een product. Dat is op de woningmarkt niet anders. Wel gaat het om veel geld. Dan is het wel zo prettig als een NVM-aankoopmakelaar je begeleidt en ontzorgt tijdens het hele koopproces. Ze helpen je tijdens alle stappen van het aankopen van een woning. Daar komt meer bij kijken dan je misschien direct denkt. Je hebt te maken met een onderzoeksplicht, de juridische zaken, het energielabel, mogelijk een bouwkundige keuring en -heel belangrijk- het doen van een verantwoord bod.
Je spreekt zelf met de makelaar af welke diensten je afneemt en tegen welke vergoeding. Dat heet de courtage. De NVM schrijft geen tarieven voor. De hoogte van de courtage is dus een kwestie van het maken van afspraken met de makelaar. Ook kan het zinvol zijn om de tarieven van verschillende makelaars met elkaar te vergelijken. En uiteindelijk is het allerbelangrijkst, dat je een goede klik hebt met je makelaar. Hij of zij begeleidt jou namelijk bij één van de belangrijke momenten in je leven: het vinden van een fijne woning.
Wat heeft en doet een NVM-aankoopmakelaar voor je?
Veel kennis van de lokale markt en woningprijzen
Ondersteunt bij het bepalen van het juiste bod en de biedingsstrategie
Adviseert over slimme aanpassingen zoals een verbouwing of verduurzaming die de waarde van het huis kunnen verhogen
Kijkt naar de bouwkundige staat en kwaliteit van de woning
Is alert op eventuele juridische haken en ogen in het koopproces
Een beroeps- en bedrijfsaansprakelijkheidsverzekering
Allerlei tools en een rijke database om goed te weten wat een huis echt waard is
Een koel hoofd dat ervoor zorgt dat je niet te veel betaalt en de beste keuzes maakt
Neemt bij een koop alle complexe documentatie uit handen en zorgt dat alles perfect wordt geregeld
Goede kans
“We zien dat kopers in deze markt weer gretiger worden. Ze bieden soms meer dan de vraagprijs om een huis echt te kunnen kopen”, geeft makelaar Lana Gerssen aan. “Maar je moet je niet gek laten maken. Daarvoor kun je terugvallen op je aankoopmakelaar. Die haalt de emotie eruit en blijft objectief. Zo maak je een goede én verantwoorde kans op een woning.” Hier vind je meer informatie én je NVM-aankoopmakelaar.
door | 23 oktober 2023 | NVM Nieuws
Een nationaal coördinator vanuit de overheid, informatiedeling tussen poortwachters in de keten en een onderling waarschuwingssysteem om criminelen te weren. Deze en andere voorstellen doen banken, verzekeraars, makelaars, trustkantoren, notarissen (poortwachters) en ondernemers in het rapport Krachten gebundeld, naar een effectievere en efficiëntere invulling van de poortwachtersrol in Nederland om de aanpak van witwassen, terrorismefinanciering en naleving van sancties in ons land fors te verbeteren. Het rapport focust op onderlinge (publiek en private) samenwerking, gaat in op wat poortwachters zelf kunnen doen en waar zij ondersteuning van de overheid nodig hebben. Doel is ook ervoor te zorgen dat bonafide klanten zo min mogelijk last hebben van alle anti-witwasmaatregelen en sanctiecontroles die poortwachters verplicht moeten uitvoeren.
Het is uniek dat de verschillende zogeheten poortwachters – NVB (banken), Verbond van Verzekeraars, KNB (notarissen), Holland Quaestor (trustkantoren) en NVM en VBO (makelaars en taxateurs – de krachten hebben gebundeld. Samen met MKB-Nederland en VNO-NCW hebben zij KPMG opdracht gegeven om te onderzoeken hoe zij vanuit hun poortwachtersrol zo effectief en efficiënt mogelijk kunnen bijdragen aan witwasbestrijding, terrorismebestrijding (Wwft) en naleving van de Sanctiewet.
Belemmeringen in de praktijk
Poortwachters ervaren in de praktijk nogal wat knelpunten en belemmeringen bij de uitvoering van hun wettelijke taken. Zo missen ze ondersteuning, duidelijke sturing en prioritering vanuit de overheid, kampen ze met conflicterende wet- en regelgeving en lopen zij het risico hard te worden aangepakt als ze volgens diezelfde overheid hun rol in niet goed genoeg vervullen. Met als gevolg dat zij zich in sommige situaties gedwongen voelen meer te doen dan nodig is: het rule-based invullen van risicogebaseerde normen of een compliance-gerichte naleving om aan te tonen dat ze aan alle vereisten hebben voldaan.
Klanten, zowel ondernemers als burgers, hebben daar steeds meer last van: herhaalde, disproportionele verzoeken om informatie en documentatie, hogere kosten, langere doorlooptijden en particulieren en bedrijven met verhoogde integriteitsrisico’s die te maken kunnen krijgen met een weigering of beperking van (financiële) dienstverlening. Denk daarbij aan een winkelier die meer cash in de winkel heeft omdat er veel toeristen komen die contant afrekenen of een exporteur van Nederlandse voertuigen. Niet crimineel, maar wel meer risico’s.
Waarschuwingssysteem en informatiedeling
Met meer (onderlinge) samenwerking, de inzet van technologie en centrale sturing vanuit de overheid kunnen wij forse stappen voorwaarts zetten, aldus de poortwachters in hun onderzoeksrapport. Ze willen toewerken naar een onderling waarschuwingssysteem, zoals de banken en verzekeraars dat al kennen bij fraude, en onderlinge informatiedeling, zodat ze beter in staat zijn risico’s in kaart te brengen en daarop te reageren. De poortwachters erkennen het spanningsveld tussen effectieve witwasbestrijding en bescherming van de privacy. Bij de verdere uitwerking van de plannen gaan zij hierover in gesprek met deskundigen en de Autoriteit Persoonsgegevens.
Stroomlijnen
De poortwachters willen ook de mogelijkheid onderzoeken van een gezamenlijke voorziening, waar andere landen al mee experimenteren. In zo’n systeem worden beschikbare data – altijd met toestemming van de klant – hergebruikt, geactualiseerd en verrijkt, waardoor herhaalde uitvragen bij die klant niet meer nodig zijn. Ook het stroomlijnen van de verschillende werkwijzen bij het accepteren van een klant kan de effectiviteit verhogen. Nu moet de koper van een huis bijvoorbeeld bij alle poortwachters in de keten – makelaar, bank, notaris – iedere keer opnieuw dezelfde gegevens aanleveren.
Nationaal coördinator
Ook pleiten poortwachters voor een nationaal coördinator die vanuit de overheid de regie pakt in de nationale anti-witwasaanpak. Die aanpak is nu te gefragmenteerd en te weinig gebaseerd is op daadwerkelijke risico’s. Zij hebben behoefte aan een ondersteunende overheid, die met één stem spreekt, belemmeringen wegneemt en inzet op meer structurele publiek-private samenwerking om criminelen de pas af te snijden. Poortwachters leveren een geweldige inspanning om alle mogelijke risico’s op witwassen tegen te gaan, maar constateren dat die van de overheid daarmee geen gelijke tred houdt. Criminelen tegenhouden lukt alleen als ook de overheid extra investeert om meldingen nader onder de loep te nemen, de boeven daadwerkelijk op te pakken en dit terug te koppelen aan de poortwachters.
Nieuw kabinet
Poortwachters zijn onvoldoende in staat efficiënt en effectief hun werk te doen. Bonafide ondernemers lijden hieronder en criminelen kunnen vrijwel ongestoord hun gang gaan via ondergrondse bankiers. Het nieuwe kabinet heeft de belangrijke taak de regie te pakken zodat poortwachters criminelen kunnen tegenhouden, zonder dat ondernemers en burgers daar onnodig last van hebben.
Meer informatie
Voor meer informatie kunt u contact opnemen met NVM-woordvoerder Marc van der Lee via
m.*********@nv*.nl
of via telefoonnummer 06 2147 7627.
door | 20 oktober 2023 | NVM Nieuws
Het futuristische en duurzaam gebouwde Circa is de perfecte locatie om samen met experts een blik op de toekomst van het commercieel vastgoed te werpen. Welke innovatieve inzichten en werkwijzen zullen van invloed zijn op de vernieuwing in de vastgoedbranche? En welke nieuwe producten en ontwikkelingen gaan ons daarbij helpen? Je kunt dit event gratis bijwonen.
Tijd: 14.30 uur – 16.30 uurAansluitend een netwerkborrelPresentatie: Jeroen Pauw & Irene Flotman, voorzitter NVM Business
Gasten:• Boris van der Gijp, directeur Vastgoed Achmea Real Estate• Anne-Marie Rakhorst, ondernemer, investeerder, toezichthouder en spreker, Duurzaamheid.nl• Cees van der Spek, Global Corporate Relations & Marketing Director EDGE• Saman Mohammadi, CEO RE:Born• Nils Kok, professor Real Estate Finance Maastricht University• Mathijs Bouman, econoom en journalist• Maaike Perenboom, circulair strateeg en projectontwikkelaar Synchroon• Tom Berkhout, professor Real Estate Nyenrode Business Universiteit
Meld je hier aan
door | 19 oktober 2023 | NVM Nieuws
Na twee bijzonder zwakke kwartalen trekt de opname van kantoorruimte in het derde kwartaal van 2023 aan. Zo is de m²-opname* van kantoren substantieel gestegen (+32 procent) in vergelijking met dezelfde periode in 2022. De belangrijkste reden is de opleving in de Amsterdamse kantorenmarkt. Buiten de vijf grote steden is echter geen sprake van een herstellende markt en is na drie opeenvolgende kwartalen nog steeds sprake van een matig jaar. De totale kantooropname in 2023 (635.000 m2) blijft ruim achter bij voorgaande jaren. De vraag naar kleinschalige en flexibel indeelbare kantoorruimten is onverminderd groot. Ook is er een grote behoefte aan duurzame kantoren op goede locaties. Dat geldt in het bijzonder voor de Randstad, waar de behoefte sneller groeit dan in andere delen in Nederland. De m²-opname van bedrijfsruimtes is daarentegen met 18 procent gedaald, vooral doordat het aantal transacties in de categorie 5.000 tot 10.000 m² sterk is afgenomen. Over de gehele linie is in de commerciële vastgoedmarkt nog altijd sprake van een mismatch tussen vraag en aanbod, blijkt uit de ‘Kwartaalupdate Commercieel Vastgoed’ van NVM Business. Dit is een analyse van de ontwikkelingen in de commerciële vastgoedsector op basis van koop- en huurtransacties en enquête-onderzoek onder NVM Business-leden.
De significante stijging van het opnamevolume en het aantal kantoren die in gebruik zijn genomen (+3 procent) is vooral het gevolg van een opleving van grotere transacties. Zo is in de categorie boven 5.000 m² in totaal 54.000 m² opgenomen. Uit een rondvraag onder NVM Business-leden komen opvallende verschillen tussen de Randstad en andere regio’s naar voren. Amsterdam – waar op de Zuidas in het derde kwartaal een aantal grote transacties plaatsvonden – spant de kroon. In de hoofdstad is bijna 90.000 m² opgenomen, wat neerkomt op bijna een derde van het landelijke opnamevolume. Het aanbodvolume van kantoorruimtes is opnieuw gedaald (-13 procent) in vergelijking met dezelfde periode een jaar eerder. Uit een rondvraag onder NVM Business-leden blijkt dat deze daling deels voortkomt uit het uitblijven van geschikt aanbod: verouderde kantoren staan langdurig leeg en de markt krimpt verder door de transformatie van kantoren naar woningen. NVM-leden merken daarnaast dat het moeilijker wordt om grote kantoren te verhuren, tenzij deze direct gebruiksklaar zijn.
Gebruikers funda in business zoeken minder naar kantoren, winkels en bedrijfsruimtes
De gegevens van funda in business – die voor het eerst in de kwartaalrapportage van NVM Business zijn opgenomen – laten over het algemeen een afnemende interesse in vastgoedobjecten zien. “Het zoekverkeer op ons platform fungeert als een waardevolle indicator voor trends in de commerciële vastgoedmarkt, aangezien veel bedrijven hier hun oriëntatie beginnen. Hoewel er in het derde kwartaal een seizoensgebonden effect is als gevolg van de zomervakantie, wat leidt tot een daling in zoekopdrachten, lijkt het erop dat gebruikers van ons platform merkbaar minder zoeken naar kantoren, winkels en bedrijfsruimte. Dit kan uiteindelijk resulteren in een afname van huur- en kooptransacties”, vertelt Joost Dop, CEO van funda.
Steeds meer aanbod in winkelgebieden
Ondanks de gestegen kosten voor winkeliers en een lager consumentenvertrouwen is de opname in m2 van winkelruimtes (+19 procent) en het aantal transacties (+31 procent) ten opzichte van vorig jaar flink toegenomen. Vooral Zuid-Holland springt eruit, met een verdubbeling van de winkelopname tot bijna 30.000 m². Ook in Overijssel en Limburg is een stijging van de opnamevolumes zichtbaar, vooral bij winkelruimtes op toplocaties. Tegelijkertijd wordt het sentiment in dit segment in negatieve zin beïnvloed. Zo zien winkeliers hun omzet als gevolg van de prijsstijgingen weliswaar stijgen, maar drukken de verkoopvolumes en hoge personeels-, huur- en energiekosten op de marges. Ook heeft de terugbetaling van de coronasteun gevolgen voor de continuïteit van winkeliers en zorgt de toename van online winkelen er ook voor dat steeds meer winkels uit het straatbeeld verdwijnen. Deze optelsom van factoren leidt tot een toename van het aanbod en tot langdurige leegstand in winkelgebieden. Kleinschalige winkelruimtes liggen beter in de markt, terwijl grotere winkels en winkels boven de 500 m2 moeilijk verhuurbaar blijven. Hoewel er wel interesse is in winkelruimtes op A-locaties of locaties met lagere huurprijzen, is ook hier sprake van leegstand.
Beleggers maken pas op de plaats
Hoewel de interesse in bedrijfsruimtes en logistiek blijft bestaan, maakt een tekort aan direct beschikbare bedrijfsruimtes en uitgeefbare bouwgrond de mismatch tussen vraag en aanbod steeds groter. Tegelijkertijd zijn de mogelijkheden om bedrijventerreinen en logistiek vastgoed uit te breiden beperkt als gevolg van de hoge bouwkosten en gestegen rentes. Dit wordt extra bemoeilijkt door de druk op het elektriciteitsnet. Hierdoor is het vooral voor bedrijven in Limburg en Brabant moeilijk om een stroomaansluiting te krijgen. De zoektocht van beleggers verschuift dan ook naar andere regio’s, vooral in het noorden en oosten van Nederland, of naar bestaande panden, waarbij regelmatig herontwikkeling en verduurzaming plaatsvindt. Door de hogere kapitaalmarktrentes en verkoopprijzen die de rendementseisen van beleggers overstijgen, stellen beleggers zich nog altijd terughoudend op. Het aanbod is volgens NVM-leden weliswaar toegenomen, wat resulteert in meer keuzemogelijkheden, maar transacties blijven vooralsnog achter. Kleinere transacties waarvoor minder vreemd vermogen is vereist, vinden – vooral in het midden- en kleinbedrijf – wel plaats.
Irene Flotman, voorzitter vakgroep van NVM Business, over de cijfers van het derde kwartaal 2023: “Uit onze data-analyse en het sentiment onder onze leden komt naar voren dat de commerciële vastgoedsector nog steeds te maken heeft met complexe marktomstandigheden. Zo zet de verhoogde overdrachtsbelasting een rem op transacties en dat leidt weer tot onzekerheid, een lagere bereidheid te investeren en dalende prijzen. We roepen de overheid daarom op voorwaarden te creëren om de marktactiviteit te stimuleren. Zo is inzetten op herontwikkeling en nieuwbouw cruciaal om de markt weer in beweging te krijgen. Maar we zien ook reden voor gematigd optimisme. Zo hebben beleggers wel degelijk interesse in hoogwaardige kantoorruimtes, bedrijfsruimtes en logistiek vastgoed, maar vallen transacties stil doordat er nog geen prijsevenwicht is bereikt. Vooral beleggers die afhankelijk zijn van vastgoedfinanciering maken door het huidige hoge prijsniveau en de hoge rente nog pas op de plaats. We verwachten dat de rentestijging op termijn uiteindelijk gaat afvlakken, waardoor de marktactiviteiten weer kunnen aantrekken.”
Kantorenmarkt
De vijf grote steden zijn goed voor ruim de helft van de opname van kantoorruimte in Nederland. In Amsterdam (88.700 m²) en Rotterdam (18.600 m²) was de opname het hoogst. In zowel Utrecht als Eindhoven bedraagt de opname 15.800 m², terwijl de opname in Den Haag (11.300 m²) lager uitvalt.
Het aantal aangeboden kantoorruimtes is in het derde kwartaal opnieuw gedaald (-5 procent) in vergelijking met dezelfde periode een jaar eerder.
De mediaan van de huurprijs voor kantoren is in het derde kwartaal toegenomen tot €134,- per m². De stijging is mede te danken aan het hogere transactievolume in grotere steden waar hogere huren gelden.
Winkelmarkt
Uitdagende omstandigheden op de winkelmarkt resulteren in het derde kwartaal van dit jaar in een stijgend aanbod (+3 procent) in m2 in vergelijking met dezelfde periode een jaar geleden. Het aantal beschikbare ruimtes stijgt met maar liefst 7 procent naar 4.406.
Leegstand in winkelgebieden is volgens de NVM-leden nog steeds een belangrijk issue. De combinatie van dalende bestedingen, hoge kosten en de terugbetaling van de coronasteun heeft tot gevolg dat winkels sluiten of ruimte afstoten.
Kleinschalige winkelruimtes liggen relatief goed in de markt; de slechte verhuurbaarheid van winkels boven 500 m² blijft stabiel.
Huurprijzen blijven dalen als gevolg van prijsdruk. Vooral bij winkels boven 100 m² is sprake van een dalende trend.
Bedrijfsruimtemarkt en logistiek
Het aanbodvolume van bedrijfsruimtes is in het afgelopen kwartaal opnieuw gedaald. Zo was het volume (6,79 miljoen m²) één procent lager dan in het derde kwartaal van 2022. Het aantal beschikbare ruimtes stijgt daarentegen wel met maar liefst 11 procent naar 4.666.
Het opnamevolume is dit kwartaal lager (-18 procent) in vergelijking met vorig jaar doordat grotere transacties weg zijn gevallen, kleine opnames voeren de boventoon en lopen nog wel zeer goed door
Ondanks de blijvende vraag naar logistiek vastgoed zijn NVM-leden minder positief gestemd dan vorig jaar, vooral bij metrages boven 25.000 m².
Prijzen lijken iets onder druk te staan, doordat het aanbod in oppervlaktevolume minder sterk daalt ten opzichte van vorig jaar. Toch zien veel leden prijsstijgingen voor oppervlakten tot 25.000 m². Dit komt ook doordat huurders en kopers bereid zijn om meer te betalen voor (hoogwaardige) objecten op goede locaties.
*Opname van vastgoed is de verhuur of verkoop van een beschikbaar pand/ruimte. Dit wordt uitgedrukt in het aantal m² dat wordt verhandeld in de transacties
door | 19 oktober 2023 | NVM Nieuws
Gebruikers funda in business zoeken minder naar kantoren, winkels en bedrijfsruimtes
De gegevens van funda in business – die voor het eerst in de kwartaalrapportage van NVM Business zijn opgenomen – laten over het algemeen een afnemende interesse in vastgoedobjecten zien. “Het zoekverkeer op ons platform fungeert als een waardevolle indicator voor trends in de commerciële vastgoedmarkt, aangezien veel bedrijven hier hun oriëntatie beginnen. Hoewel er in het derde kwartaal een seizoensgebonden effect is als gevolg van de zomervakantie, wat leidt tot een daling in zoekopdrachten, lijkt het erop dat gebruikers van ons platform merkbaar minder zoeken naar kantoren, winkels en bedrijfsruimte. Dit kan uiteindelijk resulteren in een afname van huur- en kooptransacties”, vertelt Joost Dop, CEO van funda.
Steeds meer aanbod in winkelgebieden
Ondanks de gestegen kosten voor winkeliers en een lager consumentenvertrouwen is de opname in m2 van winkelruimtes (+19 procent) en het aantal transacties (+31 procent) ten opzichte van vorig jaar flink toegenomen. Vooral Zuid-Holland springt eruit, met een verdubbeling van de winkelopname tot bijna 30.000 m². Ook in Overijssel en Limburg is een stijging van de opnamevolumes zichtbaar, vooral bij winkelruimtes op toplocaties. Tegelijkertijd wordt het sentiment in dit segment in negatieve zin beïnvloed. Zo zien winkeliers hun omzet als gevolg van de prijsstijgingen weliswaar stijgen, maar drukken de verkoopvolumes en hoge personeels-, huur- en energiekosten op de marges. Ook heeft de terugbetaling van de coronasteun gevolgen voor de continuïteit van winkeliers en zorgt de toename van online winkelen er ook voor dat steeds meer winkels uit het straatbeeld verdwijnen. Deze optelsom van factoren leidt tot een toename van het aanbod en tot langdurige leegstand in winkelgebieden. Kleinschalige winkelruimtes liggen beter in de markt, terwijl grotere winkels en winkels boven de 500 m2 moeilijk verhuurbaar blijven. Hoewel er wel interesse is in winkelruimtes op A-locaties of locaties met lagere huurprijzen, is ook hier sprake van leegstand.
Beleggers maken pas op de plaats
Hoewel de interesse in bedrijfsruimtes en logistiek blijft bestaan, maakt een tekort aan direct beschikbare bedrijfsruimtes en uitgeefbare bouwgrond de mismatch tussen vraag en aanbod steeds groter. Tegelijkertijd zijn de mogelijkheden om bedrijventerreinen en logistiek vastgoed uit te breiden beperkt als gevolg van de hoge bouwkosten en gestegen rentes. Dit wordt extra bemoeilijkt door de druk op het elektriciteitsnet. Hierdoor is het vooral voor bedrijven in Limburg en Brabant moeilijk om een stroomaansluiting te krijgen. De zoektocht van beleggers verschuift dan ook naar andere regio’s, vooral in het noorden en oosten van Nederland, of naar bestaande panden, waarbij regelmatig herontwikkeling en verduurzaming plaatsvindt. Door de hogere kapitaalmarktrentes en verkoopprijzen die de rendementseisen van beleggers overstijgen, stellen beleggers zich nog altijd terughoudend op. Het aanbod is volgens NVM-leden weliswaar toegenomen, wat resulteert in meer keuzemogelijkheden, maar transacties blijven vooralsnog achter. Kleinere transacties waarvoor minder vreemd vermogen is vereist, vinden – vooral in het midden- en kleinbedrijf – wel plaats.
Irene Flotman, voorzitter vakgroep van NVM Business, over de cijfers van het derde kwartaal 2023: “Uit onze data-analyse en het sentiment onder onze leden komt naar voren dat de commerciële vastgoedsector nog steeds te maken heeft met complexe marktomstandigheden. Zo zet de verhoogde overdrachtsbelasting een rem op transacties en dat leidt weer tot onzekerheid, een lagere bereidheid te investeren en dalende prijzen. We roepen de overheid daarom op voorwaarden te creëren om de marktactiviteit te stimuleren. Zo is inzetten op herontwikkeling en nieuwbouw cruciaal om de markt weer in beweging te krijgen. Maar we zien ook reden voor gematigd optimisme. Zo hebben beleggers wel degelijk interesse in hoogwaardige kantoorruimtes, bedrijfsruimtes en logistiek vastgoed, maar vallen transacties stil doordat er nog geen prijsevenwicht is bereikt. Vooral beleggers die afhankelijk zijn van vastgoedfinanciering maken door het huidige hoge prijsniveau en de hoge rente nog pas op de plaats. We verwachten dat de rentestijging op termijn uiteindelijk gaat afvlakken, waardoor de marktactiviteiten weer kunnen aantrekken.”
Kantorenmarkt
De vijf grote steden zijn goed voor ruim de helft van de opname van kantoorruimte in Nederland. In Amsterdam (88.700 m²) en Rotterdam (18.600 m²) was de opname het hoogst. In zowel Utrecht als Eindhoven bedraagt de opname 15.800 m², terwijl de opname in Den Haag (11.300 m²) lager uitvalt.
Het aantal aangeboden kantoorruimtes is in het derde kwartaal opnieuw gedaald (-5 procent) in vergelijking met dezelfde periode een jaar eerder.
De mediaan van de huurprijs voor kantoren is in het derde kwartaal toegenomen tot €134,- per m². De stijging is mede te danken aan het hogere transactievolume in grotere steden waar hogere huren gelden.
Winkelmarkt
Uitdagende omstandigheden op de winkelmarkt resulteren in het derde kwartaal van dit jaar in een stijgend aanbod (+3 procent) in m2 in vergelijking met dezelfde periode een jaar geleden. Het aantal beschikbare ruimtes stijgt met maar liefst 7 procent naar 4.406.
Leegstand in winkelgebieden is volgens de NVM-leden nog steeds een belangrijk issue. De combinatie van dalende bestedingen, hoge kosten en de terugbetaling van de coronasteun heeft tot gevolg dat winkels sluiten of ruimte afstoten.
Kleinschalige winkelruimtes liggen relatief goed in de markt; de slechte verhuurbaarheid van winkels boven 500 m² blijft stabiel.
Huurprijzen blijven dalen als gevolg van prijsdruk. Vooral bij winkels boven 100 m² is sprake van een dalende trend.
Bedrijfsruimtemarkt en logistiek
Het aanbodvolume van bedrijfsruimtes is in het afgelopen kwartaal opnieuw gedaald. Zo was het volume (6,79 miljoen m²) één procent lager dan in het derde kwartaal van 2022. Het aantal beschikbare ruimtes stijgt daarentegen wel met maar liefst 11 procent naar 4.666.
Het opnamevolume is dit kwartaal lager (-18 procent) in vergelijking met vorig jaar doordat grotere transacties weg zijn gevallen, kleine opnames voeren de boventoon en lopen nog wel zeer goed door
Ondanks de blijvende vraag naar logistiek vastgoed zijn NVM-leden minder positief gestemd dan vorig jaar, vooral bij metrages boven 25.000 m².
Prijzen lijken iets onder druk te staan, doordat het aanbod in oppervlaktevolume minder sterk daalt ten opzichte van vorig jaar. Toch zien veel leden prijsstijgingen voor oppervlakten tot 25.000 m². Dit komt ook doordat huurders en kopers bereid zijn om meer te betalen voor (hoogwaardige) objecten op goede locaties.
*Opname van vastgoed is de verhuur of verkoop van een beschikbaar pand/ruimte. Dit wordt uitgedrukt in het aantal m² dat wordt verhandeld in de transacties
Meer informatie
Neem contact op met NVM-woordvoerder Marc van der Lee:
20***********@nv*.nl
” target=”_blank” rel=”noopener”>
m.*********@nv*.nl
.
door | 10 oktober 2023 | NVM Nieuws
De vraag naar landbouwgrond groeit weer. Uit de cijfers van de NVM blijkt dat in de eerste zes maanden van 2023 de gemiddelde prijs van akkerbouwland steeg met 5,5 procent, en ten opzichte van dezelfde periode vorig jaar zelfs met 10,6 procent. De gemiddelde prijs van grasland steeg met 2,9 procent.
Jos Ebbers, vakgroepvoorzitter NVM Agrarisch & Landelijk: “Agrariërs kopen nog altijd de meeste grond, maar zij ondervinden steeds meer concurrentie van partijen die grond willen verwerven voor natuurbehoud, zonneparken of als belegging.”
Ook de prijs van landelijke woningen zit weer in de lift, in lijn met de reguliere woningmarkt. Na een afname van ruim een jaar, lag in het tweede kwartaal van 2023 de verkoopprijs 3 procent hoger dan in het voorgaande kwartaal. Ook het verschil tussen vraag- en koopprijs is afgenomen.
Impasse in de melkveehouderij
In de melkveehouderij heerst nog altijd grote onzekerheid, constateert de NVM. En hoewel de prijs voor melkveehouderijen in het eerste halfjaar van 2023 relatief stabiel bleef, is het algemene vooruitzicht in de markt zelfs somber. De zuivelprijzen zijn sterk gedaald in 2023, waardoor de opbrengsten dit jaar tegenvallen.
Ook zijn veel melkveehouderijen gedefinieerd als piekbelaster. Zij zullen geconfronteerd worden met hogere kosten vanwege veranderingen in hun bedrijfsvoering. Bovendien worden bedrijven die willen (her) financieren geconfronteerd met extra kosten als gevolg van de hoge rentetarieven en strengere eisen van banken. “De verwachting is dat veel ondernemers zullen stoppen met hun bedrijfsactiviteiten”, stelt Jos Ebbers.
Duidelijkheid voor varkenshouderijen
Ondanks een stijging in de prijs van varkensvlees is de stemming op de markt voor varkenshouderijen nog steeds afwachtend, met een relatief klein aantal bedrijven dat van eigenaar is verwisseld. “Nu de voorwaarden voor de Landelijke beëindigingsregeling veehouderijlocaties bekend zijn kunnen er de komende tijd weer meer varkenshouderijen op de markt komen”, aldus Ebbers.
Glastuinbouw in transitie
Ook de glastuinbouwsector zit in een transitiefase. De extreem hoge gasprijzen in de tweede helft van 2022 hebben veel invloed gehad op de sector. Bedrijven met langlopende contracten konden profiteren van lage inkoopprijzen, terwijl bedrijven met minder gunstige contracten in financieel zwaar weer terecht kwamen. Een deel van deze ondernemingen kwam hierdoor noodgedwongen in de verkoop, vooral in de potplanten en sierteeltsector.
Omdat moderne kassen schaars zijn en bouwkosten hoog liggen, vinden bestaande kassen echter snel een nieuwe eigenaar en worden ze op een hoog prijsniveau verkocht. Echter verwacht de NVM dat de sinds 1 juli geldende Energiebesparingsplicht gevolgen zal hebben voor glastuinbouwbedrijven. Maatregelen die in vijf jaar kunnen worden terugverdiend, zijn nu verplicht. De NVM verwacht dat een deel van de bedrijven die niet kunnen meegaan in deze transitie zullen worden verkocht.
